Drukuj

 

Zgodnie z art. 16i ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, z zastrzeżeniem art. 16j-16ł, dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w wykazie stawek amortyzacyjnych, stanowiącym załącznik do ustawy. Przy tym, na podstawie ust 5 tego samego artykułu, podatnicy mogą obniżać podane w wykazie stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Nie ma tu zastosowania art. 16h ust. 2 ustawy, zgodnie z którym podatnicy, którzy dokonują wyboru jednej z metod amortyzacji określonych w art. 16i-16k dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji, muszą wybraną metodę stosować się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego. Obniżenie stawki nie oznacza bowiem zmiany metody. Gdyby uznać obniżenie stawki za zmianę metody, art. 16i ust. 5 byłby przepisem martwym, nie byłoby bowiem możliwe obniżenie tej stawki bez naruszenia art. 16h ust. 2. Obniżenie stawki jest możliwe od początku kolejnego roku podatkowego, ale równocześnie możliwy jest powrót z początkiem jednego z kolejnych lat podatkowych do stawki podstawowej (z wykazu), lub też ustalenie jej na innym poziomie, tj. dalsze jej obniżenie lub podwyższenie do poziomu niższego niż stawka z wykazu. Art. 16i ust. 5 nie mówi wprawdzie np. o dopuszczalności podwyższania stawek wcześniej obniżonych, należy jednak przyjąć, że podwyższenie stawki wcześniej obniżonej do poziomu niższego niż stawka z wykazu w dalszym ciągu oznacza obniżenie stawki wynikającej z wykazu. Ponadto przepis mówi o zmianie stawki od początku każdego kolejnego roku podatkowego, co wydaje się sformułowaniem celowym, mającym umożliwić powrotne zmiany w przypadku zmiany sytuacji ekonomicznej podatnika a nawet nietrafności jego wcześniejszych decyzji. Ratio legis przepisu wskazuje, że intencją ustawodawcy było umożliwienie dostosowania kosztów podatkowych do sytuacji ekonomicznej podatnika bez naruszenia interesu Skarbu Państwa. Przyjęcie tezy, iż raz obniżona stawka nie może być w przyszłości podwyższona, wydaje się nieracjonalne także z innych powodów. Na przykład przy kilkudziesięcioletnich okresach amortyzacji budynków i budowli decyzja podjęta przez podatnika w konkretnych realiach wiązałaby go de facto na cały okres przewidywalnej przyszłości, niezależnie od zmian sytuacji, które niewątpliwie w tym okresie nastąpią. Ponadto takie rygorystyczne założenie znacznie powstrzymałoby podatników przed podejmowanie decyzji o obniżaniu stawek, co w konsekwencji zmniejszałoby wpływy do budżetu.