Jedną z kwestii budzących wątpliwości podatników likwidujących działalność gospodarczą, jest obowiązek wykazywania kas w remanencie likwidacyjnym, o którym mowa w art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług oraz ewentualnie wynikający stąd obowiązek zapłaty podatku na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy.
W naszym przekonaniu kasa rejestrująca pozostająca na stanie majątkowym firmy w momencie zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu nie podlega opodatkowaniu. Intencją ustawodawcy przyświecającą wprowadzeniu do ustawy obu ww. przepisów było zapobieżenie sytuacji, w której towary pozostawałyby na stanie majątkowym podatnika w chwili likwidacji działalności a następnie po tej likwidacji i po wykreśleniu z rejestru podatników byłyby sprzedawane bez podatku albo też przeznaczane na inne cele (np. własne cele osobiste) także z ominięciem podatku należnego. Należy jednak zwrócić uwagę, że kasa rejestrującą zgodnie z odrębnymi przepisami nie może być sprzedana, zaś jej charakter powoduje, że trudno dostrzec w niej jakiekolwiek walory, dzięki którym mogłaby być przeznaczona do czyjegokolwiek użytku osobistego. W normalnej sytuacji, przy kontynuowaniu działalności przez podatnika, kasa taka - wobec braku możliwości jej sprzedaży czy innego wykorzystania - po wyczerpaniu jej pamięci i fizycznym wyeksploatowaniu przeznaczona byłaby do kasacji, nie wystąpiłby zatem podatek należny. Tym samym nie ma powodu, by jej wcześniejsze zaprzestanie użytkowania taki podatek powodowało.
Przychylamy się do tego stanowiska doktryny, zgodnie z którym opodatkowaniu podlegają . Wydaje się, że pod pojęciem towarów własnej produkcji oraz towarów, które po ich nabyciu nie zostały odprzedane można rozumieć wyłącznie towary, które mogą być odprzedane w tym charakterze, w jakim zostały nabyte i - w konsekwencji - np. kasy fiskalne nie powinny podlegać ujęciu w remanencie, gdyż nie mogą być odprzedane jako kasy fiskalne - w którym to charakterze zostały zakupione - lecz wyłącznie (ewentualnie) jako zbiór (agregat) części i materiałów. Warto zwrócić uwagę, że serwisy kas rejestrujących nie są zainteresowane zakupem elementów kasy rejestrującej po wymontowaniu modułu fiskalnego nawet za symboliczną cenę, do napraw kas muszą bowiem używać części nowych. Tak więc nie ma ani teoretycznych ani praktycznych możliwości zbycia kasy lub jej części. W tej sytuacji opodatkowanie kasy pozostającej na stanie w chwili zakończenia działalności (w dodatku przy zastosowaniu ceny nabycia jako podstawy opodatkowania) uważamy za sprzeczne z intencją ustawodawcy i wykładnią celowościową ustawy. Można wprawdzie spotkać się z opinią, że skoro ustawodawca nie wyłączył kas z obowiązku ich opodatkowania w momencie likwidacji działalności, to należy je wykazać w remanencie likwidacyjnym. Warto jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z unijną praktyką wykładni przepisów, przejmowaną w Polsce przez sądy orzekające m.in. w sprawach podatkowych, uznawana dotąd w Polsce za wiodącą wykładnia językowa ustępuje wykładni celowościowej i systemowej. Nie można twierdzić, że kasa z wymontowanym modułem fiskalnym jest nadal kasą i proste stosowanie wykładni językowej prowadzi w naszym przekonaniu do wniosków absurdalnych (a takim jest teza o opodatkowaniu pozostałości kasy jako kasy sprawnej, w dodatku o wartości podatkowej kasy nowej). Niezależnie od powyższego wskazana jest naszym zdaniem pilna zmiana przepisów w tym zakresie. Sprawę rozwiązałby także powrót do rozwiązań stosowanych uprzednio obowiązującej ustawy o podatku VAT, tj. do opodatkowania remanentu likwidacyjnego wg jego aktualnej wartości rynkowej.
